Jakie powinno być prawidłowe ciśnienie w oponach?

Prawidłowe ciśnienie w oponach to nie tylko lepszy komfort jazdy, ale też większe bezpieczeństwo. Tymczasem jak pokazuje choćby akcja „Ciśnienie pod kontrolą” przeprowadzona w październiku 2010 roku, aż 69,32% z 14 tys. skontrolowanych samochodów miało nieprawidłowe ciśnienie. Czym skutkuje zły dobór ciśnienia i jaką wartość powinno przyjmować? O tym opowiemy w niniejszym tekście.

Skutki jazdy ze źle dobranym ciśnieniem

Jak pokazuje przytoczona wyżej kontrola, dobór odpowiedniego ciśnienia bywa problematyczny i często jego wartość odbiega od zalecanego. Oto krótkie zestawienie skutków jazdy z za niskim i zbyt wysokim ciśnieniem:

Ciśnienie zbyt niskie:

• spłaszczony kształt opon w kontakcie z podłożem,
• zmniejszona stabilność na zakrętach i precyzja kierowania,
• krótsza o nawet 25% żywotność bieżnika i jego nieregularne zużycie przez zwiększoną powierzchnię styku opony (boki ścierają się szybciej),
• trwałe uszkodzenia wewnętrznej struktury opon (może nastąpić już przy ciśnieniu niższym o 0,4 bara niż zalecane),
• większe opory toczenia powodujące podwyższone zużycie paliwa nawet o 5%.

Ciśnienie za wysokie:

• niższy komfort jazdy, gdyż podróżujący bardziej odczuwają nierówności i wstrząsy,
• gorsza przyczepność ze względu na mniejszą powierzchnię styku z podłożem,
• nierównomierne zużywanie się opon (środek ściera się szybciej),
• wstrząsy są przekazywane na auto, co przyspiesza zużywanie się zawieszenia, elementów nadwozia oraz powoduje awarie elektroniki,
• podwyższone ryzyko uszkodzenia opon przy wpadnięciu w dziurę lub trafieniu w krawężnik.

Jak dobrać ciśnienie w oponach?

Odpowiedź jest dość prosta — należy trzymać się zaleceń producenta samochodu. Gdzie można znaleźć takie informacje? Powinny one widnieć w:

• instrukcji obsługi auta,
• na klapce wlewu paliwa,
• na drzwiach kierowcy lub słupku pomiędzy drzwiami po jego stronie,
• czasem mogą być także podane w schowku lub pod maską.

Dane te są zebrane w małą tabelkę przedstawiającą zalecane ciśnienie przy różnym stopniu obciążenia pojazdu (na pewno dla minimalnego i maksymalnego). Warto trzymać się tych wartości i na bieżąco regulować ciśnienie w oponach, zależnie od obciążenia.

Ponadto na samych oponach powinna widnieć wartość maksymalnego dopuszczanego ciśnienia (MAX PRESSURE). Ciężko jest wskazać konkretne miejsce, w którym się ona znajduje, choć powinna być sparowana z wartością maksymalnego obciążenia opony. Zwykle jest podawana w kilopaskalach, np. 300 kPa. Łatwo jest przeliczyć to na bary, przesuwając przecinek o dwa miejsca w lewo (natomiast atmosfery, w których też podaje się ciśnienie opon, mniej więcej pokrywają się z barami — 1 bar to w przybliżeniu 0,9869 atmosfery). Pod żadnym pozorem nie powinno się jej przekraczać. Dobrze też pamiętać, że maksymalna wartość ciśnienia raczej nie pokrywa się z optymalną.

A co jeśli nie jesteśmy w stanie samodzielnie znaleźć tych danych? Każdy szanujący się serwis opon powinien posiadać katalog z wartościami ciśnienia dla poszczególnych modeli samochodów i rodzajów opon. Bez problemu powinny być także dostępne u każdego dilera danej marki. Taki katalog powinni mieć także sprzedawcy opon. Coraz częściej table z tego typu danymi pojawiają się również w internecie.

Jeśli mimo to nie uda się określić optymalnego ciśnienia w oponach, trzeba pamiętać o jednej istotnej wartości — 2.2 bara. Jest to bezpieczny kompromis dla każdej opony, gdyż różnice między tą wartością a optymalną nie są duże i tak napompowane opony zapewniają bezpieczną i dość komfortową jazdę. Oczywiście warto zmienić ciśnienie na optymalne, jeśli tylko się je pozna.

Czy wszystkie opony pompuje się tak samo?

To zależy od danego samochodu. Przy małych i średnich osobówkach zdecydowanie tak. Jednak przy większych autach oraz takich, które mają na przedniej osi węższe opony, niż na tylnej, zalecenia między nimi będą się najprawdopodobniej różnić. Oczywiście wspomniana wcześniej tabela ciśnień będzie uwzględniać taką potrzebę.

Ciśnienie w oponach a nawierzchnia

Niezależnie od tego, czy wybierze się wartość optymalną, czy uśrednioną, trzeba pamiętać, że podaje się je dla dróg z utwardzoną nawierzchnią. W związku z tym właściciele samochodów terenowych muszą pamiętać, że do jazdy po bezdrożach konieczna będzie zmiana ciśnienia. Warto zatem rozważyć wyposażenie się w przenośny kompresor, dzięki któremu będzie można na bieżąco dopasowywać ciśnienie do aktualnych potrzeb. Zwłaszcza gdy myśli się o profesjonalnej lub ekstremalnej jeździe w terenie. W takim wypadku warto też pomyśleć o specjalnych oponach dedykowanych danemu typowi podłoża. Oto krótkie zestawienie nawierzchni i odpowiedniego ciśnienia:

• Szutry — w ich przypadku zbyt niskie ciśnienie grozi ściągnięciem opony. Problem stanowią także drobne, ale ostre kamienie. Na takim podłożu poziom ciśnienia powinien sięgać nawet 3 barów.
• Błoto — grząski grunt wymaga zmniejszenia ciśnienia w oponach nawet do 0,6 bara. Dzięki temu zwiększy się powierzchnia styku opony, co polepszy przyczepność. Trzeba jednak pamiętać, że łatwo takie opony zgubić i tak niskie ciśnienie wymaga kół z tzw. beadlockiem (można z nim zejść nawet do 0,5 bara bez ryzyka zsunięcia się opony).
• Piach — piasek i inne nawierzchnie sypkie o małej przyczepności również wymagają większego kontaktu opon z podłożem. Zalecane dla nich ciśnienie mieści się w zakresie 1,2-1,5 bara.
• Duże kamienie i skały — również w ich przypadku wysokie ciśnienie nie jest wskazane, gdyż ich ostre krawędzie mogą łatwo uszkodzić mocno nabitą oponę. Natomiast miększa opona będzie je bezpiecznie „opływać”, zmniejszając ryzyko przecięcia bieżnika. Zaleca się więc zmniejszenie ciśnienia poniżej 1 bara.

Wartość ciśnienia a pory roku

Należy też pamiętać, że ciśnienie w oponach ma ścisły związek z temperaturą — jej gwałtowny wzrost lub spadek o 10°C potrafi zmienić ciśnienie nawet o 0,1 bara. Takie wahania są szczególnie częste w okresie wiosenno-jesiennym i należy odpowiednio dostosowywać wartość ciśnienia do aktualnych warunków, wyrównując ją do optymalnej. Dobrze jest wtedy uważnie śledzić prognozy pogody, aby móc się przygotować odpowiednio wcześnie.

Zimą ta kwestia wygląda nieco inaczej. O ile przy jej łagodnym przebiegu zalecane ciśnienie sprawdzi się bez zarzutu, tak przy większych mrozach dobrze dopompować koła o 0,2 bara. Dzięki temu opony będą nieco sztywniejsze, co wpłynie pozytywnie na sterowność i przyczepność. Trzeba jednak pamiętać o powrocie do poprzedniego ciśnienia, gdy tylko mróz odpuści.

Jak często kontrolować ciśnienie?

Profilaktycznie dobrze jest sprawdzać jego stan co dwa tygodnie. Obowiązkowo natomiast powinno się to robić minimum raz w miesiącu. Ponadto ciśnienie powietrza w oponach warto sprawdzić przed każdą dłuższą trasą.

Jak w ogóle przeprowadzać takie kontrole? Można wyposażyć się w elektroniczny miernik lub skorzystać z kompresora np. na stacji benzynowej.

Kiedy mierzyć ciśnienie? Najlepiej rano, zanim jeszcze ruszy się w trasę. Jeśli nie ma się takiej możliwości i trzeba w tym celu gdzieś podjechać, należy pamiętać, aby przed pomiarem dać oponom ostygnąć — im dłuższa trasa, tym dłuższe oczekiwanie. Idealnie byłoby poczekać godzinę, ale nie zawsze ma się tyle czasu — w takich wypadkach dobrze byłoby wygospodarować chociaż kwadrans.

Podsumowanie

Prawidłowe ciśnienie w oponach jest niezwykle istotne dla komfortu i bezpieczeństwa jazdy. Źle dobrane znacznie skraca żywotność ogumienia i wpływa negatywnie na manewrowość pojazdu. Dlatego warto regularnie sprawdzać jego stan i uzupełniać je do optymalnej wartości podawanej przez producenta danego samochodu.